Βίγκνερ, Γιουτζίν Πολ

(Eugene Paul Wigner, Βουδαπέστη 1902 – Πρίνστον, Νιου Τζέρσι 1995). Αμερικανός φυσικός, ουγγρικής καταγωγής. Σπούδασε αρχικά στη Βουδαπέστη και ύστερα στο Βερολίνο. Το 1938 έγινε καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον των ΗΠΑ. Έναν χρόνο νωρίτερα, το 1937, διατύπωσε τη θεωρία του περί ατομικού πυρήνα, στην οποία παραδεχόταν την ύπαρξη δυνάμεων ανταλλαγής, με βραχεία ακτίνα δράσης, ανεξάρτητων από τα ηλεκτρικά φορτία και από τα σπιν. To 1963 τιμήθηκε, μαζί με τους Γένσεν και Γκέπερτ-Μάγερ, με το βραβείο Νόμπελ φυσικής, για τη συμβολή του στη θεωρία του ατομικού πυρήνα και των στοιχειωδών σωματιδίων και ιδιαίτερα για την ανακάλυψη και την εφαρμογή των θεμελιωδών αρχών της συμμετρίας. Το 1939, ο Β. υπήρξε μεταξύ αυτών που προώθησαν τις έρευνες για την κατασκευή της ατομικής βόμβας και η συμβολή του ήταν σημαντική και επιτυχής. Στο πλαίσιο των μελετών του για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες παρατήρησε ότι οι ακτινοβολίες δίνουν την ενέργειά τους, κατά τη δίοδό τους μέσα από στερεά, όχι μόνο σε ιονισμούς και σε διεγέρσεις ατόμων και μορίων αλλά και σε διαταράξεις των ατόμων από τις θέσεις ισορροπίας τους. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε φαινόμενο Β. και υπήρξε αποκαλυπτικό σε ό,τι αφορά τον γραφίτη των πυρηνικών αντιδραστήρων, στον οποίο παρατηρούνται ιδιαίτερα σημαντικές παραμορφώσεις. δυνάμεις Β.Ένας από τους τέσσερις τύπους των δυνάμεων ανταλλαγής, με τις οποίες τα νουκλεόνια συγκρατούνται μέσα στον πυρήνα. Συνήθως, η κυματική συνάρτηση Ψ του συστήματος δύο νουκλεονίων διαχωρίζεται σε δύο κυματοσυναρτήσεις, την πρώτη που εκφράζει τη συνάρτηση του χώρου και τη δεύτερη που εκφράζει τη συνάρτηση του σπιν.